Bankowy Fundusz Gwarancyjny w nowej roli

Nowe przepisy mają służyć przede wszystkim uporządkowaniu i dostosowaniu zasad restrukturyzacji do potrzeb i specyfiki tego obszaru działalności oraz – w ostateczności – likwidacji podmiotów bankowych, firm inwestycyjnych lub kas spółdzielczych, w przypadku ich niewypłacalności.

Doświadczenia kryzysu finansowego w 2008 roku wykazały brak odpowiednich instrumentów na szczeblu unijnym, umożliwiających skuteczne działanie względem instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych doświadczających problemów finansowych lub zagrożonych upadłością. Uznano, że są one niezbędne po to, aby zapobiec niewypłacalności lub zminimalizować negatywne skutki już zaistniałej niewypłacalności poprzez utrzymanie ważnych funkcji systemowych danej instytucji. Podczas kryzysu wyzwania te były jednym z głównych czynników, które zmuszały państwa członkowskie do ratowania instytucji z wykorzystaniem pieniędzy podatników. Jednym z zasadniczych celów nowych przepisów jest zmniejszenie w jak największym stopniu konieczności takiego działania.

Nowy system zakłada, że w pierwszej kolejności, w przypadku pojawienia się zagrożenia po stronie instytucji finansowej, że stanie się ona niewypłacalna, to akcjonariusze (właściciele) powinni w pierwszej kolejności ponosić koszty ratowania takiego podmiotu. Zakłada się także, że w dalszej kolejności straty mogą ponieść także wierzyciele (czyli np. osoby posiadające depozyty w takim podmiocie), ale tylko pod warunkiem, że żaden z wierzycieli nie poniesie strat większych niż te, które poniósłby w sytuacji, gdyby dana instytucja została zlikwidowana w ramach standardowego postępowania upadłościowego zgodnie z zasadą „niepogarszania sytuacji wierzycieli” określoną w Dyrektywie.

Z tego też względu Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który w nowym systemie stanie się organem przymusowej restrukturyzacji uzyska nowe kompetencje, w tym także wyposażony zostanie w środki, mogące stanowić ingerencję w prawa akcjonariuszy i wierzycieli (np. poprzez uprawnienie organów do przeniesienia akcji bądź całości lub części aktywów instytucji na rzecz prywatnego nabywcy bez zgody akcjonariuszy, sprzedaż – w stosownych przypadkach – rentownych części instytucji oraz podział strat w sposób sprawiedliwy i przewidywalny). Projektowane mechanizmy mają dotyczyć zarówno podmiotów wyłącznie lokalnych, ale mogą dotyczyć także krajowych lub międzynarodowych grup pomiotów i mogą być także prowadzone (we właściwej współpracy z zagranicznymi odpowiednikami BFG) transgranicznie.

Trzeba podkreślić, że przyjęty mechanizm dotyczący ewentualnych strat akcjonariuszy i niektórych wierzycieli w przypadku upadku i restrukturyzacji banku, wbrew niektórym doniesieniom medialnym, nie polega na konfiskacie rachunków, czy wręcz „okradaniu” depozytariuszy.

Dotychczasowy system gwarancji depozytów do 100.000 EURO zostanie w pełni utrzymany. Nowością będzie skrócenie okresu wypłaty z 20 do 7 dni oraz podwyższenie gwarancji w odniesieniu do niektórych wskazanych enumeratywnie środków (np. pochodzących ze sprzedaży nieruchomości czy z odszkodowań). Ochrona deponentów posiadających depozyty gwarantowane jest jednym z najistotniejszych celów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, depozyty gwarantowane nie powinny być objęte stosowaniem instrumentu umorzenia lub konwersji długu. System gwarancji depozytów powinien jednakże mieć wkład w finansowanie procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji poprzez pokrycie strat w wysokości odpowiadającej stratom netto, jakie musiałby ponieść z tytułu wypłat na rzecz deponentów w ramach standardowego postępowania upadłościowego. Dzisiaj jeśli dana osoba/ podmiot ma depozyt powyżej sumy gwarantowanej, w przypadku upadłości musi na zasadach ogólnych dochodzić wierzytelności w ramach standardowego postępowania upadłościowego – oznacza to długie oczekiwanie na ewentualne zaspokojenie roszczeń, bez faktycznej gwarancji uzyskania czegokolwiek, gdyż pierwszeństwo mają inne roszczenia. W nowym systemie depozyty upadającej instytucji zostaną zamienione na „kapitał własny”. Oznacza to, że środki z rachunku zostaną skonwertowane na kapitał, co ma w wypełnieniu zobowiązań finansowych danej instytucji. W zamian, posiadacze takich depozytów, staną się akcjonariuszami instytucji finansowej. Jeśli restrukturyzacja się powiedzie, będą mieli w przyszłości prawo do udziału w zysku lub będą mogli sprzedać posiadane akcje i odzyskać swoje środki. Bez restrukturyzacji – w przypadku upadłości jest wysoce prawdopodobne, że nie uzyskają nic, ponad kwotę gwarantowaną.

Zakresem regulacji mają zostać objęte wszystkie instytucje kredytowe, w tym także SKOK-i, które negatywnie zaopiniowały projekt, wnosząc o wykreślenie Kas z zakresu podmiotowego nowej regulacji. Należy zaś podkreślić, że  wiele działających obecnie SKOK-ów należą do najbardziej zagrożonych instytucji. Ustawodawca, biorąc pod uwagę rozwój spółdzielczych kas oszczędnościowo–kredytowych skutkującą w ostatnich latach zbliżeniem zakresu i rozmiaru działalności wielu z nich do banków, a także mając na względzie konieczność zapewnienia zbliżonych warunków prowadzenia działalności i konkurencyjności dla podmiotów o zbliżonym profilu działalności i skali ryzyka, zdecydował o ich włączeniu do zakresu podmiotowego regulacji o przymusowej restrukturyzacji.

Aby przyspieszyć i uprościć możliwe działania naprawcze, KNF będzie informował BFG o zagrożonych podmiotach i Fundusz będzie mógł podejmować określone ustawą interwencje. W szczególności Funduszowi zostaną przyznane uprawnienia do stosowanie instrumentów przymusowej restrukturyzacji takich jak: sprzedaż przedsiębiorstwa bankowego, instytucja pomostowa, umorzenie lub konwersja zobowiązań, wydzielenie aktywów. W przypadku podjęcia restrukturyzacji przez BFG, to Fundusz przejmie zarządzanie, podejmowanie uchwał i decyzji, a zarząd ulega rozwiązaniu zaś prokury i pełnomocnictwa wygasną.

Decyzja o podjęciu przymusowej restrukturyzacji będzie zaskarżalną decyzją administracyjną, ale będzie można wnieść od niej skargę od razu do WSA (będzie do tego uprawniona rada nadzorcza danego podmiotu, lub każdy, kogo interes prawny został naruszony decyzją) w terminie 7 dni od doręczenia uzasadnienia takiej decyzji (uzasadnienie będzie sporządzane i doręczane w ciągu 2 tygodni od wydania samej decyzji). Sąd administracyjny I instancji będzie musiał podjąć rozstrzygniecie w ciągu 30 dni od przekazania akt przez BFG, a ewentualna skarga kasacyjna będzie musiała zostać rozpatrzona przez Naczelny Sąd Administracyjny w ciągu 2 miesięcy.

Przewiduje się przy tym, że Sąd, uwzględniając skargę na decyzję, będzie mógł tylko stwierdzić jej wydanie z naruszeniem prawa i nie będzie wpływać na ważność czynności prawnych dokonanych na jej podstawie i nie będzie stanowić przeszkody do prowadzenia przez Fundusz działań na jej podstawie,  w przypadku gdyby wstrzymanie tych działań stwarzało zagrożenie dla wartości przedsiębiorstwa podmiotu, ciągłości wykonywania zobowiązań, których ochrona jest celem postępowania przymusowej restrukturyzacji, stabilności finansowej lub nabytych w dobrej wierze praw osób trzecich, w szczególności osób, które nabyły prawa majątkowe lub przejęły zobowiązania w wyniku decyzji Funduszu o zastosowaniu instrumentów przymusowej restrukturyzacji. Odpowiedzialność odszkodowawcza za wydanie przez Fundusz decyzji z naruszeniem prawa będzie ograniczona do wysokości poniesionej straty, a odszkodowanie ograniczone do świadczenia pieniężnego

Podmioty krajowe będą obowiązane utrzymywać określony przez Fundusz minimalny poziom funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji. Fundusz będzie określał ich minimalny poziom jako procent od sumy wartości zobowiązań i funduszy własnych.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *